Khi môn Mỹ thuật được xem như những môn học khác phải chuẩn bị các “phương pháp chung” thì cần có thêm những “phương pháp riêng biệt”. Trong đề tài này Gia sư Thanh Hóa giỏi đưa ra phương pháp học tốt môn Mỹ Thuật để các em tự tìm ra phương hướng khi học phân môn vẽ tranh., để các phương pháp này được phát huy một cách có hiệu quả thì bản thân người học phải có được sự tự tin với kỷ năng thực hành của chính mình. Muốn vậy tôi phải tập cho mình một tư thế đĩnh đạc, tác phong nhanh nhẹn, giọng nói truyền cảm. Bước lên bục giảng tôi phải là một người hoàn toàn mới, đầy nhiệt huyết với nhiệm vụ cao cả là đưa các em bước vào một thế giới nghệ thuật của trí tưởng tượng, tính sáng tạo, thế giới của cái đẹp với “phương pháp tạo được hứng thú” cho học sinh và tìm hiểu nó thông qua các bài học vẽ tranh đề tài. Và lúc đó cả thầy trò chúng tôi mới tạo ra được một giờ học, một tác phẩm mang một phong cách chuyên nghiệp hơn với những ai theo học bộ môn năng khiếu này.
Học mỹ thuật, “phương pháp vấn đáp” được sử dụng nhiều. Phương pháp vấn đáp kích thích được học sinh suy nghĩ, giúp học sinh hiểu, áp dụng vào bài vẽ. Trong các tình huống vấn đáp người thầy phải biết đặt ra nhiều tình huống để lôi cuốn được các em trách áp đặt nội dung quá nặng nề và buồn chán.
Để hướng đến những mục tiêu cần đạt được thì người giáo viên phải chuẩn bị cho mình một hành trang “vững chắc về kiến thức”, khả năng “thực hành thông thạo, minh họa trực quan tốt”, “vừa giảng vừa phải kết hợp được kỷ năng minh họa đặc biệt nhanh, chính xác” của người hướng dẫn các em…ngoài ra còn phải đảm bảo khi hướng dẫn các em phải thu hút được sự chú ý, tập trung gây nên hứng thú khi học và thấu hiểu những nội dung cần thiết của học sinh muốn biết điều gì là trọng tâm.
Để vào một bài vẽ tranh cụ thể như bài “Vẽ tranh đề tài phong cảnh’’
Hỏi phải hợp lý: Em hiểu thế nào là tranh phong cảnh?
“Tranh phong cảnh là tranh vẽ về cảnh vật xung quanh em. Tranh phong cảnh vẽ cảnh là chính có thể điểm thêm người, con vật cho bức tranh thêm sinh động.”
Ta cần phải hỏi như thế vì sao? Phải làm thế nào để có những câu hỏi vừa sát nội dung lại vừa dễ hiểu? Với điều này tôi đã tự đặt mình vào trường hợp một người cần vẽ một tranh về phong cảnh và chắt lọc ra những nội dung cần biết mà còn phải liên quan và thật gần gũi, quen thuộc với đời sống hàng ngày của chính bản thân mình. Điều này sẽ thôi thúc người học vẽ phải tư duy, nghĩ lại những hoạt động đã và đang xảy ra xung quanh mình một cách tự nhiên, những ấn tượng sâu đậm về điều mình đang tìm tòi sẽ hiện ra trong sự suy nghĩ, tưởng tượng đây là điểm quan trọng nhất trong bài vẽ tranh.
Với bài “Vẽ tranh đề tài lao động’’ tôi cho các em quan sát tranh và đặt câu hỏi cụ thể như sau:
GV: Bức tranh vẽ người đang làm gì?
(Tranh vẽ người đang gặt lúa)
GV: Hình dáng, điệu bộ của người trong tranh vẽ như thế nào?
(Hình dáng: sinh động, mỗi người một tư thế, người khom lưng, người xoay ngang, người vác lúa …)
GV: Nêu nhận xét gì về màu sắc trong bức tranh này?
( Màu sắc tươi sáng, ấm áp tạo không khí gặt hái hăng say của người nông dân, hình chính, phụ phải có độ đậm nhạt sáng, tối…)
Những câu hỏi vừa hợp lý vừa tạo được sự hưởng ứng phát biểu của học sinh do đó một việc không thể thiếu khi giáo viên biết khai thác nội dung và chú ý đến tinh thần học tập tích cực của các em tạo sự say mê và học tập tốt hơn nữa, giáo viên tận tình giúp đỡ, động viên…sau những câu trả lời của các em không được chê sẽ làm các em mất hứng thú và xấu hổ với bạn cùng lớp và dần dần sẽ lười phát biểu.
Sau khi học sinh trả lời giáo viên phải chỉ vào những nơi, những hình ảnh mà học sinh nói tới trong bức tranh. Các em mới thấy rõ câu trả lời của mình đúng hay chưa đúng. Lúc đó giáo viên cần chốt và bổ xung lại cho học sinh nghe không quên lời khen nếu các em có ý hay trong câu trả lời.
Gia sư Thanh Hóa giỏi Hướng dẫn học sinh tìm và chọn nội dung đề tài
Bằng một “phương pháp tạo tình huống” nội dung có thể phù hợp theo từng lớp để hướng dẫn các em chọn nội dung và đề tài như: trò chơi, mẫu chuyện, đoạn video clip,…có những hình ảnh nói đến trong bài học.
Phương pháp hướng dẫn khác: “phương pháp trực quan, quan sát, gợi mở, học nhóm,…”
Giáo viên có thể cho học sinh xem tranh với những chủ đề cụ thể, phù hợp. Cho học sinh xem và phân tích theo yêu cầu của từng bức tranh.
VD: “vẽ tranh đề tài trò chơi dân gian” thì giáo viên sẽ trực tiếp là hướng dẫn viên cho các em tham gia trực tiếp vào trò chơi dân gian các em sẽ thấy rõ hơn về nội dung và hình ảnh ấy sẽ khắc sâu hơn và lôi cuốn hơn rất nhiều nếu giáo viên chỉ cho xem tranh và cho các em nhận xét. Đồng thời cũng giúp các em có thêm phương pháp học tích cực “phương pháp tự khám phá, tìm tòi kiến thức mới” …
Hướng dẫn học sinh cách vẽ
Phương pháp hướng dẫn: “phương pháp minh hoạ trực quan và giải thích”.
Với phương pháp này theo kinh nghiệm từ đồng nghiệp và bản thân đã vận dụng cách hướng dẫn minh họa trực tiếp cho học sinh thì tôi nhận thấy vẽ trực tiếp các thao tác từng bước lên trên bảng vẽ để học sinh quan sát trực quan nhưng khi hướng dẫn và vẽ thì không phải giáo viên ai cũng làm được có khi vẽ mà không giải thích, cũng có khi giải thích mà ngừng vẽ liền mạch và giáo viên phải chú ý khi vẽ không được che khuất hình, vừa vẽ vừa giải thích theo trình tự bước vẽ để học sinh hiểu rõ hơn, nắm vững kiến thức cần có được khi ở vị trí người vẽ có thể đạt kết quả tốt, đặc sắc hơn, khác hẵn so với các bước minh họa do giáo viên chuẩn bị hình mẫu, chép trên máy,…ở điểm này làm cho học sinh không chắc chắn, không yên tâm khi vẽ.
Cụ thể thì giáo án soạn cho từng bài phải có nội dung phù hợp, đảm bảo kiến thức chuẩn, vận dụng được vào thực tế kỷ năng sống của chúng ta cần đạt tới. Tương tự có nhiều yếu tố thực tế mang tính giáo dục đến với học sinh của chúng ta… “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”
Một trong những phương pháp hay sử dụng nhất trong giảng dạy mỹ thuật đó là “phương pháp minh họa trực quan”, có thể nói bước đầu tiên để người giáo viên giúp học sinh tiếp cận với mỹ thuật đó là các hình ảnh trực quan, thông qua nó chúng ta tổ chức tiết học một cách hợp lý nhất để học sinh tiến hành các thao tác tư duy bao gồm : Phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát hóa, trừu tượng hóa…. hình thành nên kiến thức hơn, hiểu sâu hơn, nhớ chính xác hơn.
Phương pháp này quan trọng đến mức mà đôi khi người ta chỉ cần nhìn vào nó đã có thể đánh giá được tiết học đó “thành công” đến mức nào. Minh hoạ đẹp, phong phú, “phương pháp minh họa trực quan” sinh động sẽ làm tăng thêm tính hấp dẫn của tiết học và thuyết phục học sinh, nó có tác động quan trọng đến việc cảm nhận tác phẩm, hình thành nên nhận thức thẩm mỹ của các em, rèn luyện cho các em một trực giác nhạy bén, khả năng quan sát và phát hiện những vấn đề trong cuộc sống.
Hướng dẫn học sinh thực hành
Bao quát lớp xuyên suốt thời gian thực hành trên lớp tuy nhiên cần động viên, khuyến khích tuỳ vào khả năng các em, tạo ra được không khí cạnh tranh trong học tập, kích thích sự sáng tạo, xóa bỏ tư tưởng chán học không muốn trong học tập. Trong đó nhóm học sinh khá, giỏi là giáo viên ta có thể dùng làm hạt nhân kích thích gây ra một làn sóng hứng thú lan truyền trong tiết học.
Tuy vậy phải biết động viên khích lệ tế nhị khi có những bài vẽ chưa tốt, “có thể bài sau em sẽ làm tốt hơn nữa”
Hướng dẫn học sinh nhận xét đánh giá bài vẽ
Giáo viên không nên quá áp đặt để học sinh nhận xét, đánh giá theo kiểu nhìn của người lớn sẽ không phù hợp so với nét hồn nhiên trong tranh của các em học sinh.
Một số câu hỏi hướng dẫn các em tự nhận xét đánh giá bài mình và bài bạn:
– Nội dung bài thực hành gì?
– Bố cục hợp lý chưa, vì sao?
– Hình ảnh trong bài hợp lý chưa?
– Màu sắc có tươi sáng, phù hợp chưa ( Tuỳ vào bài nhưng đa số HS chọn màu sắc tươi sáng, nổi bật?
– Bài vẽ có tính sáng tạo về nội dung, hình ảnh…?
– Theo các em thích nhất bài nào, vì sao?
Kết luận lại ý nhận xét của các em học sinh: Nội dung phải sát đề tài; bố cục phải hợp lý, hình ảnh sinh động có động, tĩnh; màu sắc hài hoà, thể hiện được cảm xúc; tính sáng tạo trong bài vẽ.
Đặc biệt trong từng phân môn thì giáo viên cần có phương pháp phù hợp khi hướng dẫn cách thực hành cho các em như trên và đối với những phân môn khác như: vẽ trang trí, vẽ theo mẫu, …
Điều quan trọng không thể thiếu là việc treo tranh các em lên lúc cuối giờ qua đó kích thích các em cố gắng trong bài học của mình còn những bài chưa đẹp ta sẽ động viên bạn cố gắn, rút bài học cho tiết sau đạt kết quả cao hơn,…
….
Từ nhiều quan niệm với phần lớn học sinh sẽ chú trọng vẽ thế nào cho đẹp, cho giống là được tuy nhiên điều này sẽ làm hạn chế rất nhiều khả năng của các em, với việc thực hành nếu học sinh chỉ biết vẽ giống như SGK, tài liệu tham khảo chuyên môn, hay hoàn toàn như bức tranh một người ngồi cạnh thì cứ như thế sẽ thành thói quen, là giáo viên phải chú ý điều này và phải nghiêm khắc với những trường hợp nêu trên bằng nhiều cách, trước tiên phải thường xuyên động viên, nhắc nhở,…khi hướng dẫn thực hành phải kết hợp chỉ rõ điểm nào các em thường mắc phải trong khi vẽ tranh, vẽ theo mẫu, vẽ trang trí,…
Trong nhiều phương pháp cụ thể thì phương pháp trực quan là phương pháp rất thực tế trong bộ môn, có thể tạo cho các em được nhiều cảm hứng khi học, tạo thói quen quan sát, tư duy cho HS,…nhưng không phải lúc nào cũng chuẩn bị nhiều hình ảnh cho các em xem là hiệu quả, cụ thể trong khi hướng dẫn học sinh thực hành là thực tế nhất đối với đặc thù bộ môn, các em muốn tận mắt, nghe tận tai những bước vẽ và giải thích của GV để các em tường tận hơn, rõ hơn so với những bộ tranh vẽ sẵn của GV khi treo cho HS xem các em còn mơ hồ về bức tranh mà chính bản thân các em chưa xác định rõ ai vẽ, vẽ nội dung gì, vẽ ra sao,…?
Trên đây là các phương páp học tốt môn Mỹ Thuật Mà Gia sư Thanh Hóa giỏi đưa ra mong sẽ giúp được phụ huynh và học sinh
